The devil & Daniel Johnston

'Ik heb verdrietig nieuws', zegt Jeff Feuerzeig, maker van The Devil and Daniel Johnston aan het einde van de documentaire, afgelopen vrijdag op het IDFA. 'Daniel is opgenomen in het ziekenhuis. De vele jaren van alcohol en lsd lijken nu definitief hun tol te eisen. Zijn nieren werken niet meer. Het ergste wordt gevreesd.' Feuerzeig heeft het er zichtbaar moeilijk mee. Viereneenhalf jaar werkte hij aan de documentaire over de singer-songwriter. The devil and Daniel Johnston ging op het afgelopen Sundance festival in premiere. Volgens Feuerzeig was Daniel op dat moment door het dolle heen. 'Jezelf op grootscherm terugzien in een zaal vol met mensen is voor iemand met een Messias-complex natuurlijk de ultieme ervaring.'
Daniel Johnston was knettergek. Een door de duivel geobsedeerde maniak die, terwijl hij met zijn vader in een klein chesna-vliegtuigje op weg naar huis is, de sleuteltjes uit het contact haalt en naar buiten gooit om te kijken of het lot hun gunstig gezind zal zijn tijdens de landing. Een oude dame jaagt hij zo de stuipen op het lijf dat ze uit het raam springt. Het mag een godswonder heten dat het vliegtuig met zijn staart in een boom blijft hangen. Beiden inzittenden overleven de crash. De oude dame houdt twee gebroken enkels over aan de ontmoeting met Johnston.
In de documentaire schetst Feuerzeig hoe Johnston van een ietwat eigenaardige, maar ogenschijnlijk gezonde tiener, uitgroeit tot een onberekenbare gek. Ondertussen maken we kennis met Johnstons breekbare, maar soms briljante muziek. Dit vooral dankzij de gouden ontdekking die Feuerzeig tijdens zijn research deed. Johnston bleek jarenlang honderden opnames te hebben gemaakt op cassettebandjes. In de opnames horen we Daniel Johnston praten en muziek maken vanaf zijn tienerjaren tot het moment dat de wanen langzamerhand steeds meer de overhand begonnen te nemen. De documentaire is een integer portret van een briljante geest die doordraait op paranoide duivelsangst.
Johnston zou uiteindelijk een platendeal in de wacht slepen en een album uitbrengen: Hi. how are you. Het leverde hem grote bewonderaars op, waaronder Kurt Cobain en Beck. Veel geluk bracht het hem daarentegen niet. Al snel na de release van zijn debuut werd hij opgenomen in een inrichting.
Tot voor kort woonde Daniel Johnston weer bij zijn ouders en speelde hij in de lokale band. Vrijdag 25 november werd hij opgenomen in het ziekenhuis.